Δευτέρα 28 Σεπτεμβρίου 2015

Χωρίs αμφιβολία το 2015 θα μείνει χαραγμένο με χρυσά γράμματα στην ιστορία τηs διαστημικήs εξερέυνησηs. Κάτι περισσότερο απο δύο μήνεs μετά την κατάρριψη του οροσήμου που ενσάρκωνε ο Πλούτωναs με την αποστολή New Horizons, ήρθε και η πιστοποίηση τηs ύπαρξηs έστω και εποχιακά και υπό προυποθέσειs, ΝΕΡΟΥ στον μέχρι πρότινοs ξηρό και άγονο πλανήτη. Οι παρατηρήσειs τόσο του Αρη όσο και άλλων σωμάτων τα τελευταία χρόνια, έδειχναν ότι το νερό έιναι πολύ περισσότερο διαδεδομένο στο Ηλιακό Σύστημα απο ότι πιστέυαμε. Στην συνέντευξη τύπου που δόθηκε πρίν απο λίγο απο την NASA, εκφράστηκε πλέον πολύ ανοικτά και η βούληση για αποστολή επανδρωμένηs αποστολήs με στόχο και την διερεύνηση τηs πιθανότηταs ύπαρξηs ζωήs, είτε στο Παρελθόν έιτε ακόμα και σήμερα.Το οτι κάποτε ό Αρηs ήταν πολύ πλουσιότεροs σε νερό είναι γεγονόs, αν και παρεμένει σχετικό μυστήριο το πώs απώλεσε τα ύδατα του. Σε κάθε περίπτωση ζούμε σε πολύ ενδιαφέροντεs καιρούs..

Κυριακή 27 Σεπτεμβρίου 2015

Ένα απο τα σημαντικότερα πράγματα που μάθαινει όποιοs ασχολέιται έστω και λίγο με την Αστρονομία, την Κοσμολογία και έν γέννει το Διάστημα, είναι η αναθεώρηση εννοιών, όπωs αυτή του μεγέθουs και αυτή τηs απόστασηs. Οι περισσότεροι πλέον γνωρίζουν το πόσο απειροελάχιστα μικρόs έιναι ο πλανήτηs που ζούμε, σε σχέση με τον αχανή κοσμικό "ωκεανό" που ανοίγεται πέρα απο τα ανώτερα γήινα ατμοσφαιρικά στρώματα. Κι'αν οι ειδικοί είναι περισσότερο εξοικειωμένοι με αυτά τα ζητήματα, ακόμα και αυτοί είναι στιγμέs που βρίσκονται ενώπιων παρατηρήσεων και ανακαλύψεων που δοκιμάζουν την καθιερωμένη κάθε φορά αντίληψη.
Τέτοια έιναι η περίπτωση του Μεγάλου Τείχουs Ηρακλήs-Βόρειοs Στέφανοs. Μία υπερδομή γαλαξιών, σε απόσταση 10 δισεκατομμυρίων ετών φωτόs που ανακαλύφθηκε το 2013. Χωρίs υπερβολή έιναι το μεγαλύτερο αντικείμενο στο Σύμπαν με εξωπραγματικέs διαστάσειs. Απλώνεται σε μια απόσταση 10 δισεκατομμυρίων ετών φωτόs, ενώ το πλάτοs του είναι 7,2 δισεκατομμύρια έτη φωτόs, και το πάχοs του φτάνει το 1 δισεκατομμύριο έτη φωτόs. Στην πραγματικότητα είναι τόσο εξωπραγματικά μαζικό, που οι ακριβείs διαστάσειs του έιναι ακόμα αντικέιμενο μελέτηs. Πήρε το όνομα του απο τουs αστερισμούs του Ηρακλή και του Βόρειου Στέφανου, αφού εντοπίζεται στο κομμάτι του ουρανού που καταλαμβάνουν οι δύο αστερισμοί. Η ανακάλυψη έγινε παρατηρώνταs μια σειρά εκλάμψεων ακτίνων-γ, και είναι ένα απο τα μεγαλύτερα αινίγματα τηs Κοσμολογίαs. Τόσο η έκταση του που είναι σημαντικά μεγαλύτερη απο την Κοσμολογική Σταθερά, όσο και η ηλικία του προβληματίζουν, καθώs σύμφωνα με τα θεωρητικά μοντέλα, δέν θα έπρεπε να υπάρχει. Η Κοσμολογική Σταθερά δεν "επιτρέπει" σε καμία δομή να ξεπερνά σε μέγεθοs τα 1,2 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα. Το ακόμα πιο αινιγματικό έχει να κάνει με την ηλικία του. Βλέπουμε μια εικόνα του Τείχουs 10 δισεκατομμύρια χρόνια στο Παρελθόν, εποχή που το νεαρό ακόμα τότε Σύμπαν (3,8 δισεκατομμυρίων ετών), δεν θα είχε "προλάβει" να δώσει οντότητα σε ανάλογεs υπεροδομέs. Το γιατί συνέβη αυτό, άλλα και η ίδια η ύπαρξη του Τείχουs, ϊσωs μαs κάνει να αναθεωρήσουμε κάποια θεωρητικά μοντέλα για τον σχηματισμό και την εξέλιξη του Σύμπαντοs.

Σάββατο 26 Σεπτεμβρίου 2015

Έναs απο τουs πραγματικά πολλούs λόγουs που αξίζει κανείs να ασχολείται με την Επιστημονική Φαντασία, δεν είναι μόνο η μελλοντολογική οπτική του έιδουs, ούτε ακόμα και οι πολύ όμορφεs ανθρώπινεs ιστορίεs που μπορούν να ξεδιπλωθούν με φόντο μια "άλλη" πραγματικότητα. Πολλέs φορέs λειτουργεί και σαν ιδιότυπο πεδίο δοκιμών αρκετών σύγχρονων θεωριών τηs Κοσμολογίαs, τηs Κβαντικήs Φυσικήs και αρκετών άλλων επιστημών αιχμήs. Κάτι που φυσικά στο εξωτερικό έχουν καταλάβει εδώ και πάρα πολύ καιρό. Πρόσφατο παράδειγμα η εξαιρετική δουλειά που έκανε ο πολύ σημαντικόs κοσμολόγοs Kip Thorne στο Interstellar. Στην Ελλάδα ακόμα υπάρχει η τουλάχιστον παράξενη αντίληψη που θέλει την Επιστημονική Φαντασία ωs "περιθωριακό" είδοs και λογοτεχνία "φυγήs".
Όσο λοιπόν αναλωνόμαστε σε κρύεs κωμωδίεs και ανούσια δράματα, στιs HΠΑ όχι πολλά χρόνια πρίν υπήρχε η καταπληκτική συνέχεια τηs διαστημικήs Saga του Star Trek, το Star Trek Voyager. Πραγματικόs παράδεισοs για όσουs ασχολούνται με προωθημένεs θεωρίεs Κοσμολογίαs και Κβαντικήs Φυσικήs.Στο 15ο επεισόδιο τηs σειράs του έβδομου και τελευταίου κύκλου, το σκάφοs στο μακρύ ταξίδι του επιστροφήs στην Γή απο το τέταρτο τεταρτημόριο του Γαλαξία, 75.000 έτη φωτόs μακριά ,παγιδέυεται σε μια περιοχή του Διαστήματοs που ονομάζεται Κενό. Μια περιοχή που οι ιδιότητεs τηs την κάνουν να μοιάζει με "Μή-Διάστημα" (Non-space), με παντελή έλλειψη φωτόs, άλλα και σχεδόν ολοκληρωτική απουσία ύληs. Εκεί βρίσκεται αντιμέτωπο με εκατοντάδεs άλλα παγιδευμένα σκάφη, σε μία μάχη για επιβίωση, χωρίs ορατή δυνατότητα διαφυγήs.
Ίσωs οι σεναριογράφοι του επεισοδιου να ήταν "υποψιασμένοι", καθώs ήταν μόνιμη η παρουσία φυσικών στο επιτελείο τηs σειράs. Γεγονόs παραμένει ότι μόλιs 4 χρόνια μετά το ανάλογο επεισόδιο ανακαλύφθηκαν παρόμοιεs δομέs.
Αναλογή όμωs περιοχή ή καλύτερα περιοχέs υπάρχουν όντωs στο Διάστημα. Όχι με την ολοκληρωτική απουσία ύληs και φωτόs,άλλα με σαφώs πολύ χαμηλοτερη πυκνότητα ύληs απο τον μέσο όρο. Μία εξ αυτών βρίσκεται 3 δισεκατομμύρια έτη φωτόs μακριά απο την Γή ,και με διάμετρο 1,8 δισεκατμμύρια έτη φωτόs, είναι μια απο τιs μεγαλύτερεs παρατηρημένεs υπερδομέs. Δικαίωs φέρει το όνομα Yπερκενό (Supervoid).Πρόκειται για μια περιοχή του Διαστήματοs αρκετά "αραιοκατοικημένη" απο γαλαξίεs, και κατανομή ύληs,αραιότερη κατά 20% άλλα και σαφώs ψυχρότερη, αφού η θερμοκρασία αγγίζει μόλιs τα 70 μΚ (Μικροκέλβιν), σε αντίθεση με τα 2,7 Κέλβιν των όμορων περιοχών. Το Υπερκενό που οι ενδείξειs δείχνουν ότι μάλλον εξαπλώνεται, αποτελεί ένα απο τα σημαντικότερα αινίγματα τηs Κοσμολογίαs. Θέτει σε δοκιμασία το καθιερωμένο μοντέλο,καθώs σύμφωνα με αυτό δεν θα έπρεπε να διαθέτει τόσο μεγάλο μέγεθοs. Επίσηs "αψηφά" την Κοσμολογική Σταθερά, σύμφωνα με την οποία καμία δομή δεν μπορεί να ξεπερνά τα 1,2 δισεκατομμύρια έτη φωτόs σε διάμετρο.Όσο για την δημιουργία του, η πιθανότερη εξήγηση έχει να κάνει με μια διακύμανση του κβαντικού κενού στιγμέs μετά το Big Bang. Μια ενδιαφέρουσα όσο και αμφιλεγόμενη εξήγηση έρχεται απο την Laura Mersini-Houghton. Σύμφωνα με αυτό, το Υπερκενό δεν έιναι παρά το αποτύπωμα ενόs Παράλληλου Σύμπαντοs,που προκλήθηκε απο τον "Κβαντικό Εναγκαλισμό" με το δικό μαs, πρίν τα δύο Συμπαντα χωριστούν απο Κοσμικό Πληθωρισμό που ονομάστηκε Big Bang.
To Yπερκενό που απαντάται και με το όνομα "Κρύο Σημείο" Μέγα-Κενό" , και Υπερκενό του Ηριδανού", απο τον νότιο αστερισμό του Ηριδανού όπου και εντοπίζεται, είναι η ζωντανή απόδειξη οτι το Σύμπαν είναι πολύ πιπο απρόβλεπτο απο όσο μπορούμε να φανταστούμε, και ανάλογεs ανακαλύψειs μαs ωθούν να αναθεωρούμε αρκετέs απο τιs παγιωμένεs αντιλήψειs μαs.

Σάββατο 19 Σεπτεμβρίου 2015

Όχι, δεν είναι η Σελήνη. Αν και η ομοιότητα είναι εντυπωσιακή, πρόκειται για τον Ερμή, τον μικρότερο πλανήτη του Ηλιακού Συστήματοs, και πλησιέστερο πρόs τον Ήλιο. Αυτό το ταλαιπωρημένο απο κάθε άποψη σώμα, έχει διάμετρο 4880 χιλιόμετρα, γεγονόs που τον καθιστά ελάχιστα μεγαλύτερο απο τη Σελήνη. Η εγγύτητα του στον Ήλιο αφού απέχει κατα μέσο όρο 65 εκατομμύρια χιλιόμετρα απο αυτόν, τον καθιστά το σώμα με τιs πιο ακραίεs θερμοκρασιακέs διαφορέs. Το ημισφαίριο που αντικρύζει τον Ήλιο "ψήνεται" στουs 430 βαθμούs Κελσίου, την ίδια στιγμή που το αντίστοιχο σκοτεινό "φλερτάρει" με θερμοκρασίεs που προσεγγίζουν τουs -180. Oλοκληρώνει μια πλήρη περιφορά γύρω απο τον Ήλιο σε μόλιs 88 ημέρεs και συγκαταλέγεται μαζί με την Γή, την Αφροδίτη και τον Άρη στουs γαιώδειs, εσωτερικούs πλανήτεs.
Η επιφάνεια του πλανήτη είναι κυριολεκτικά διάστικτη απο κρατήρεs πρόσκρουσηs. Κρατήρεs που δημουργήθηκαν απο τον έπι δισεκατομμύρια χρόνια ανηλεή βομβαρδισμό του πλανήτη απο περιπλανώμενουs μετεωρίτεs, αστεροειδείs και κομήτεs, οι όποιοι παρασύρθηκαν απο την τεράστια βαρύτητα του Ήλιου. Αυτόs ο βομβαρδισμένοs, "καψαλισμένοs" κόσμοs, θα είναι ο και πρώτοs που θα χαθεί σε κάτι περισσότερο απο 1 δισεκατομμύριο χρόνια, όταν και ο Ήλιοs θα εισέλθει στο στάδιο του Ερυθρού γίγαντα.
Εκτόs όλων των άλλων, ο πλανήτηs "ταλαιπωρείται" και απο τιs μάλλον αυθαίρετεs ερμηνέιεs τηs λαικήs Αστρολογίαs. O μύθοs του "ανάδρομου Ερμή" ακούστηκε ξανά τιs τελευταίεs ημέρεs, άλλα η Αστρονομιά μαs διαβεβαιώνει οτι δεν συντρέχει κανέναs λόγοs ανησυχίαs. Tόσο το μέγεθοs, όσο και η απόσταση απο την Γή, προκαλούν εξαιρετικά αμελητέεs επιρροέs σε αυτήν, και αυτέs έιναι μόνο βαρυτικέs και τρομερά ασθενείs. Όσο για την ανάδρομη κίνηση, δεν είναι παρά μια οπτική ψευδαίσθηση που προκαλέιται απο την φαινόμενη κίνηση των πλανητών στην Εκλειπτική. Καθώs οι πλανήτεs κινούνται γύρω απο τον Ήλιο σε διαφορετικέs τροχιακέs ταχύτητεs και απο διαφορετικέs αποστάσειs, η Γή άλλοτε προσπερνά (Άρηs και εξωτερικοί πλανήτεs) και άλλοτε προσπερνάται (Ερμήs,Αφροδίιτη).Το οπτικό αποτέλεσμα αυτήs τηs διαδικασίαs κάνει τουs πλανήτεs να φάινεται οτι κινούνται προs τα πίσω, "ανάδρομα" στον Ουρανό. Φυσικά ούτε αυτή η διαδικασία έχει κάποια επιρροή στιs ζωέs μαs, όποτε μπορούμε και να ¨"απελευθερώσουμε" τον Ερμή απο την κακή του φήμη.

Σάββατο 12 Σεπτεμβρίου 2015



Δύο μήνες μετά την ιστορική συνάντηση της διαστημοσυσκευής New Horizons στον Πλούτωνα, η ροή δεδομένων από τις εσχατιές του Ηλιακού Συστήματος συνεχίζεται.
Πρίν από λίγες ημέρες τέθηκαν στην διάθεση των ερευνητών νέες φωτογραφίες του Πλούτωνα, που αποκαλύπτουν ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον ανάγλυφο, που έρχεται σαν μια ευχάριστη για τους ερευνητές έκπληξη. Ο πρίν την αποστολή σχετικά άγνωστος πλανήτης-νάνος, εξελίσσεται σε ένα πολύπλοκο και απρόσμενα ενδιαφέρον σώμα.
Η μελέτη των δεδομένων θα συνεχιστεί, όπως και η πορεία του New Horizons στην μακρινή αυτή περιοχή του Ηλιακού Συστήματος , ερευνώντας  περισσότερα αντικείμενα της Ζώνης Kuiper.
Αυτή η αποστολή είναι μια ακόμα κομβική και σημαντική προσπάθεια στην κατανόηση της αστρικής μας γειτονιάς. Προσπάθεια που φυσικά θα συνεχιστεί και στο εγγύς Μέλλον. Δύο ακόμα πολύ σημαντικές αποστολές αναμένεται να μας απασχολήσουν την προσεχή δεκαετεία. Αμφότερες έχουν στόχο την εξερέυνηση των πιθανοτήτων ύπαρξης συνθηκών ευνοικών για την Ζωή.
Η πρώτη αφορά τον Άρη. Είναι η αποστολή Mars 2020, που αναμένεται να εκτοξευθεί την αντίστοιχη χρονιά. Εξοπλισμένη με ειδικά όργανα, θα ερευνήσει σε βάθος, τόσο την πιθανότητα ύπαρξης κάποιου είδους ζωής στον Άρη, τόσο στο Παρόν, όσο και κατά το Παρελθόν. Μια αποστολή προσανατολισμένη στην «Κατοικισιμότητα» του Κόκκινου Πλανήτη, άλλα και στην προλείανση του εδάφους για τις μελλοντικές επανδρωμένες αποστολές.
Ανάλογη φιλοσοφία θα έχει και η αποστολή στην Ευρώπη, τον δορυφόρο του Δία. Η Europa Mission αναμένεται να εκτοξευθεί στις αρχές της επόμενης δεκαετέιας, και μέσω εκτεταμένων περασμάτων (flybys) από την επιφάνεια της θα μελετήσει τόσο την ύπαρξη του υπεδάφιου ωκεανού της, όσο και την ενδεχόμενη κατοικισιμότητα της .

NASA

Δευτέρα 7 Σεπτεμβρίου 2015



Οι κίνδυνοι από το Διάστημα, είναι για πολλούς μια από τις αγαπημένες θεωρίες συνωμοσίας. Άλλοτε με την μορφή δυνητικά επικίνδυνων «ακαθόριστου προέλευσης» ακτινοβολιών, άλλοτε με τον  Ήλιο να υποδύεται τον ρόλο του «καταστροφέα, με αναρίθμητες υπερβολές και ανακρίβειες. Από αυτό το φαινόμενο δεν θα μπορούσαν φυσικά να εξαιρεθούν οι αστεροειδείς και οι κομήτες. Τις τελευταίες ημέρες αναπαράγεται μια απολύτως ανακριβής είδηση, πέρι πρόσκρουσης κάποιου σώματος με ολέθριες για τον πλανήτη συνέπειες. Κάτι τέτοιο φυσικά είναι απολύτως άτοπο, και εντάσσεται στις μάλλον κακόγουστες φάρσες που ανά διαστήματα κυκλοφορούν στο Διαδίκτυο.
Φυσικά οι κίνδυνοι δεν είναι εντελώς ανύπαρκτοι. Η στατιστική όμως πιθανότητα η Γή να πέσει θύμα μίας ανάλογης πρόσκρουσης, είναι χαμηλότερη από 0,01 % για τον προσεχή αιώνα. Για να καταλάβουμε το εύροs των πιθανοτήτων αρκεί να πούμε ότι μια πρόσκρουση σώματος αντίστοιχη με αυτή της Τονγκόυσκα το 1908, συμβαίνει μια φορά στα 1.000 χρόνια. Λαμβάνοντας υπ’όψιν ότι μόνο το 10% της γήινης επιφάνειας κατοικείται, η πιθανότητα πρόσκρουσης με άμεσες συνέπειες για τον Πολιτισμό, πέφτει στο ένα συμβάν άνα 10.000 χρόνια.
Παρόλα αυτά, η Γή περιβάλλεται από περίπου 13.000 ανάλογα σώματα, αστεροειδέις κατά κύριο λόγο, και γύρω στους 100 μικροπερίοδους κομήτες, σε απόστασεις μέχρι και περίπου 200 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τον Ήλιο. Είναι τα γνωστά και ως Near Earth Objects. Από αυτά, 1608 αντικείμενα, βρίσκονται κοντά στην Γή, σε αποστάσεις μέχρι και 7,5 εκατομμύριων χιλιομέτρων. Αυτά, έχουν θεωρητικά μεγαλύτερη πιθανότητα να διασταυρώσουν τις τροχιές τους με την γήινη σε κάποια δεδομένη χρονική στιγμή. Είναι τα δυνητικά επικίνδυνα αντικέιμενα, ή Potentially Hazardous Objects όπως είναι ευρύτερα γνωστά. Το αντικείμενο που έγινε αφορμή για την πρόσφατη ψευδή είδηση μπορεί να είναι ένα από αυτά, άλλα στις 23 Σεπτεμβρίου θα βρίσκεται 30 εκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά από τον πλανήτη μας  συνιστώντας μηδενικό φυσικά κίνδυνο. Αμυδρή μέν, πιθανότητα δε υπάρχει για το 2081 από άλλο ανάλογο σώμα. Αν και οι τροχιές τους είναι σχετικά δύσκολα προβλέψιμες, αν υπάρξει όντως πιθανότητα πρόσκρουσης είναι κάτι που θα γνωρίζουμε πολύ πρίν γίνει βεβαιότητα. Διεθνέις προσπάθειες έχουν ήδη ξεκινήσει με στόχο τόσο την καταγραφή, όσο και τον υπολογισμό των πιθανοτήτων πρόσκρουσης, άλλα και την επιτυχή εξουδετέρωση τους.

Πηγές : NASA-JET PROPULSION LABORATORY
              PLANETARY SOCIETY

Κυριακή 6 Σεπτεμβρίου 2015

…Τελικά, πολλές φορέs, το Σύμπαν αποδεικνύεται όχι και τόσο συνεργάσιμο στις μικρές προσωπικές μας επιδιώξεις. Πρίν ξεκινήσουμε να αναθεματίζουμε τον Paolo Coelho,μνημειώδης φράση του οποίου έχει γίνει κατευθυντήρια γραμμή για αρκετούς, θα έιχε πραγματική αξία να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε ότι το Σύμπαν δεν έιναι ούτε «φιλικό», ούτε «έχθρικό», ούτε φυσικά έχει την υποχρέωση να λειτουργεί ωs “Τζίνι του λυχναριού» ,εναρμονισμένο με τιs εκάστοτε ανθρώπινεs φιλοδοξίες (Σάγκαν) . Mάλλον είναι «ψυχρό» και «αδιάφορο», αχανές και πανάρχαιο (Λάβκραφτ), χωρίς κάν να νοιάζεται για την ύπαρξη ολόκληρηs τηs Ανθρωπότηταs,πόσο μάλλον για ανούσιεs επιδιώξειs μελών αυτήs.Aπειροελάχιστο κομμάτι του Σύμπαντος ο Άνθρωπος, το λαμβάνει και το ερμηνεύει με βάση τις πεπερασμένες αισθήσεις του, μή πραγματικά κατανοώντας την Φύση του. Οι αισθήσεις λαμβάνουν, ο εγκέφαλος ερμηνεύει, και δίνει την δική του εικόνα στα πράγματα. Μπορεί η Κβαντική Φυσική να έχει ανοίξει νέεs πιθανότητες και να εισάγει έναν νέο τρόπο προσέγγισης στην Κοσμολογία, περισσότερο «πλατωνικό», άλλα ο συμπαντικός ανθρωποκεντρισμός, κάθε άλλο παρά ορθή προσέγγιση αποτελέι.Kαλό έιναι να μήν μπερδεύονται κάποια ανόμοια μεταξύ τους πράγματα, με αυθαίρετο τρόπο. Υπό προυποθέσεις μπορεί να οδηγήσει σε μια καθόλου θεμιτή και παραγωγική νέου τύπου «μοιρολατρεία». Εκεί που απλά χρειάζεται δουλειά, ενίοτε και σκληρή, το να προσπαθείς να χειριστείς νεφελώδεις δυνάμεις, για το δικό σου προσωπικό όφελος , δεν σε πάει και πολύ «μακριά»….